هر زخمی به پانسمان نیاز دارد. بینی شما هم بعد از هر نوع عمل جراحی، چه جراحی زیبایی بینی باشد و چه درمانی، به پانسمان نیاز پیدا می‌کند. این پانسمان «تامپون بینی» نامیده می‌شود.
در مورد تامپون بینی، حرف و حدیث‌های زیادی هست؛ مثلا اینکه تا کی باید در بینی‌مان بماند یا اینکه موقع برداشتن آن دردمان می‌گیرد یا نه؟ در این گفتگو با نگاهی کنجکاوانه به تامپون بینی، تمام این سوال‌ها را پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
تامپون بینی چیست و به چه دردی می‌خورد؟
شاید شما هم افرادی را دیده باشید که بعد از عمل بینی، در سوراخ‌های بینی‌شان چیزی شبیه به «گاز استریل» یا حتی «ابر» قرار گرفته باشد. آن چیز، همان «تامپون بینی» است.
به زبان ساده، تامپون بینی یک نوع پانسمان داخلی برای حفره‌های داخل بینی به شمار می‌روند که همان کار پانسمان برای بریدگی‌های دست و پا و … را انجام می‌دهند؛ یعنی تمیز نگه داشتن محل زخم و جلوگیری از خونریزی بیشتر آن.
تامپون بینی را با نام‌های مختلفی صدا می‌زنند؛ مثلا «فیتیله بینی»، «مش بینی»، «فیلتر بینی». با وجود تفاوت در نام‌ها، تامپون‌های بینی کارکرد مشابهی دارند.
انواع تامپون بینی کدامند و چه جنسی دارند؟
تامپون‌های بینی از نظر جنس و اندازه در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند. اجازه بدهید همین اول کار بگوییم که شما در انتخاب نوع و جنس این تامپون‌ها نقشی ندارید و مسئولیت انتخاب آنها 100 درصد با جراحتان است.
تامپون‌ها از نظر جنس به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- گاز استریل
- فوم
- پنبه استریل فشرده
- سیلیکون
از نظر اندازه هم به دو دسته تامپون‌های «15 تا 30 سانتی» و «مینی تامپون‌ها» تقسیم می‌شوند.
از نظر داشتن مجرای تنفسی برای بیمار در سه دسته زیر جای می‌گیرند:
- مجرادار
- لوله‌دار
- تامپون معمولی
دلایل اصلی استفاده از تامپون بینی چیستند؟
پزشک به دلیل‌های گوناگون از تامپون بینی استفاده می‌کند. در ادامه چند مورد از این دلیل‌ها را به گوشتان می‌رسانیم:
- کمک به جلوگیری از خونریزی بینی بعد از عمل بینی
- افزایش استحکام تیغه بینی به ویژه بعد از عمل اصلاح انحراف تیغه بینی و پولیپ
- محافظت از ساختمان جدید بینی
- فشرده‌سازی مخاط بینی درست بعد از عمل بینی
- کمک به بهتر فرم گرفتن بینی
- افزایش سرعت بهبود زخم‌های ایجاد شده در داخل حفره بینی
- و …
در چه موقعیتی استفاده تامپون ممنوع است؟
با وجود آنکه تامپون برای جلوگیری از خونریزی بعد از عمل بینی به کار می‌رود اما مواقعی هم هست که پزشک حتی در لحظه بعد از تمام شدن جراحی هم از تامپون استفاده نمی‌کند؛ مثلا:
- زمانی که پزشک از بخیه‌های جذبی برای حفظ استحکام بینی و جلوگیری از خونریزی استفاده می‌کند
- زمانی که به جای جراحی بینی باز، پزشک از روش «جراحی آندوسکوپی» با هدف‌های درمانی مثل «برداشت پولیپ‌ها» کمک می‌گیرد. چون در این روش، خبری از برش‌های بزرگ و خونریزی نیست، بنابراین، نیازی به پانسمان داخلی هم وجود ندارد
- زمانی که پزشک از روش‌های نوین جراحی به جای روش‌های سنتی استفاده می‌کند
تامپون بینی چه مدت می‌تواند در بینی بماند؟
در گذشته، پزشک به بیمارش توصیه می‌کرد که تامپون‌ها را تقریبا دو هفته بعد از انجام عمل و در مطب دربیاورد؛ اما به مرور زمان پزشکان متوجه شدند که بینی فرد در این بازه زمانی دچار التهاب و حتی عفونت می‌شود.
به همین دلیل، پزشکان امروزی اگر مجبور به استفاده از تامپون شوند، معمولا بعد از چند ساعت تا کمتر از یک هفته برای خارج کردن تامپون‌ها از حفره بینی بیمار دست به کار می‌شوند. حتی برخی از پزشک‌ها قبل از ترخیص بیمار از بیمارستان، تامپون‌ها را خارج می‌کنند.
البته، تصمیم نهایی در مورد مدت زمان باقی ماندن تامپون‌ها در بینی شما به نظر مستقیم پزشکتان بستگی دارد. او هم این تصمیم را با توجه به شرایط شما می‌گیرد. بنابراین، تعیین کردن بازه نهایی برای برداشت تامپون‌ها را به پزشکتان بسپارید.
تفاوت تامپون با اسپلینت چیست؟
«اسپلینت بینی» اگر از نوع داخلی باشد، نوعی «تامپون سیلیکونی بینی» است با این تفاوت که از نسل جدید آنها به شمار می‌رود و به دلیل ویژگی‌هایی که دارد بین پزشکان در حال محبوب شدن است. ماجرای استفاده از اسپلینت‌ها قدیمی‌تر از حوزه جراحی بینی است.
در واقع، آنها به عنوان نوعی «آتل» در درمان شکستگی‌های بخش‌های مختلف بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مورد بینی هم دو نوع اسپلینت «داخلی» و «خارج از بینی» وجود دارند که پزشک بسته به نیاز بیمار از آنها استفاده می‌کند.
اگر بخواهیم اسپلینت و تامپون معمولی را با هم مقایسه کنیم به چنین نکته‌هایی می‌رسیم:
- اسپلینت از جنس پلاستیک و سیلیکون است اما تامپون‌های معمولی معمولا از جنس الیاف مثل گاز استریل یا پنبه هستند
- اسپلینت دو نوع داخل بینی و خارج بینی دارد اما تامپون‌های معمولی فقط در داخل حفره بینی قرار می‌گیرند
- برای ثابت نگه داشتن اسپلینت‌ها داخل حفره بینی، آنها را به بینی بخیه می‌زنند اما در تامپون معمولی چنین اتفاقی نمی‌افتد
- تامپون‌های اسپلینت از نظر بیولوژیکی با بدن انسان سازگار هستند اما تامپون‌های معمولی سازگاری چندانی با بدن انسان ندارند
- اسپلینت‌ها از قبل سوراخی برای نفس کشیدن بیمار دارند اما همه تامپون‌های معمولی چنین ویژگی ندارند
- اسپلینت‌های داخل بینی هم درست مثل تامپون‌های معمولی می‌توانند جلوی خونریزی را بگیرند
چرا در جراحی نوین از تامپون استفاده نمی‌شود؟
علم هر روز پیشرفت می‌کند و روش‌های تازه‌تری را برای انجام کارهای قبلی، پیش پای ما می‌گذارد. در مورد تامپون‌ها هم اوضاع از همین قرار است. تا همین چند سال پیش، گذاشتن تامپون داخل بینی بعد از عمل جراحی به هر دلیلی، یکی از بایدهای ماجرا بود.
اما حالا روش‌های نوین جراحی بینی به پزشکان این امکان را می‌دهد تا کاری که تامپون در بیشتر موارد انجام می‌داد یعنی جلوگیری از خونریزی و ثابت نگه داشتن سپتوم بینی را با چند بخیه و روش ویژه انجام دهند.
اما آیا این بدان معنی است که تامپون‌ها به طور کلی از دنیای جراحی بینی، کنار گذاشته شده‌اند؟ پاسخ، منفی است. تامپون‌های مینی، هنوز هم در تمام جراحی‌های بینی تا چند ساعت بعد از عمل در ابتدای حفره بینی قرار می‌گیرند.
می‌توانیم آنها را چیزی در مایه‌های همان دستمال‌هایی در نظر بگیریم که زمان کودکی موقع خون دماغ شدن در اثر گرمای تابستان، وارد حفره بینی‌مان می‌کردیم.
با این وجود، تامپون‌های معمولی هم کاملا کنار نرفته‌اند. پزشکان در جراحی‌های درمانی مثل درمان انحراف تیغه بینی، هنوز هم از تامپون‌ها استفاده می‌کنند و کار خود را به امید بخیه نمی‌گذارند.
آیا کشیدن تامپون بینی درد دارد؟
بگذارید جوابی صادقانه به این موضوع بدهیم. بسته به اینکه پزشک از چه نوع تامپونی برای بینی شما استفاده می‌کند، درد ماجرا هم متغییر خواهد بود.
مثلا اگر شما جراحی تیغه بینی را انجام داده باشید و پزشک از تامپون معمولی 30 سانتی در بینی شما استفاده کرده باشد، باید بگوییم که بله، برداشتن این تامپون‌ها از بینی شما با درد همراه خواهد بود. ولی اگر از تامپون‌های مینی استفاده کرده باشد، میزان این درد، چندین پله کمتر می‌شود.
البته این را هم بگوییم که اگر پزشک تشخیص دهد شما نمی‌توانید درد خارج کردن تامپون از بینی‌تان را تحمل کنید، مقداری داروی بی‌حسی به بینی‌تان تزریق می‌کند.
نتیجه اینکه، بله این ماجرا درد دارد اما نیازی به نگرانی وجود ندارد چون پزشکتان نمی‌گذارد شما درد بکشید.
عوارض برداشتن تامپون بینی کدامند؟
تامپون‌هایی که در بخش انتهای عمل جراحی بینی توسط پزشک در حفره‌های بینی قرار داده می‌شوند بعد از مدت زمان مشخصی توسط همان پزشک برداشته می‌شوند. این برداشتن تامپون‌ها با عوارضی همراه است؛ مثلا:
- احساس درد بسته به نوع و اندازه تامپون
- داشتن احساس عجیب و ناخوشایند موقع خارج کردن تامپون
- خونریزی جزئی
- خونریزی شدید که در این صورت، پزشکتان وارد عمل می‌شود
اما در کل، این فرایند با کمترین درد و خونریزی و در عرض 5 دقیقه تمام می‌شود.
ماجرای خونریزی بعد از بیرون آوردن فیتیله چیست؟
تامپون‌ها یا همان فیتیله‌ها با فشاری که به بافت‌های دستکاری شده بینی و رگ‌های خونی وارد می‌کنند نمی‌گذارند که خونریزی اتفاق بیفتد.
به همین دلیل، وقتی پزشک تامپون‌ها را برمی‌دارد، آن فشار از روی رگ‌های خونی برداشته می‌شود و شما دچار خونریزی بینی می‌شوید. البته در حالت طبیعی، این خونریزی شدید نیست و خیلی زود بند می‌آید.
مراقبت‌های بعد از برداشتن تامپون بینی
بعد از برداشت تامپون بینی، باید چند مورد را رعایت کنید. بیایید نگاهی به این موارد بیندازیم:
- تا دو هفته، روزی 4 مرتبه بینی خود را با استفاده از سرنگ بدون سوزن و سرم «سدیم کلرید» شستشو دهید
- بعد از شستشوی بینی، فین نکنید و با دستمال به آرامی روی بینی‌تان خشک کنید
- از کمپرس سرد روی بینی و صورتتان استفاده کنید تا تورم کم شود
- از مصرف زیاد نمک، پرهیز کنید و تا چند روز با غذاهای بی‌نمک یا بسیار کم‌نمک ماجرا را مدیریت کنید
- داروهایی که پزشکتان تجویز کرده را سر وقت مصرف کنید. پمادها را هم به آرامی به بینی‌تان بزنید
- سرتان را زیاد خم نکنید
- بلند کردن چیزهای سنگین را بر گردن دیگران بیندازید و زود صحنه را ترک کنید!
- ورزش سنگین را به بعد از زمان بهبودی موکل کنید
- نوشیدنی‌های انرژی‌زا و قهوه را تا چند هفته از برنامه زندگی‌تان حذف کنید. نگران نباشید، این موضوع موقتی است
در کل، با کمی مراقبت می‌توانید این دوره را سپری کرده و به روتین عادی زندگی‌تان برگردید.
پاسخ به چند پرسش پُرتکرار در مورد تامپون بینی
اندازه فیتیله‌های بینی باید چقدر باشد؟
اندازه این فیتیله‌ها توسط پزشک تعیین می‌شود. ولی در کل، تامپون‌های معمولی بین 15 تا 30 سانتی‌متر و تامپون‌های مینی که استفاده از آنها رواج بیشتری دارد به اندازه انگشت دست هستند.
اصلی‌ترین کاربرد تامپون بینی چیست؟
اصلی‌ترین کاربرد تامپون، جلوگیری از خونریزی و حفظ ساختمان داخلی بینی است.
بهترین زمان برای خارج کردن تامپون از بینی چه وقتی است؟
بین چند ساعت تا چند روز اول بعد از عمل باید برای برداشتن تامپون‌ها به مطب پزشکتان بروید.
آیا برداشتن تامپون‌ها درد دارد؟
بله؛ اما پزشکتان با استفاده از مواد بی‌حس کننده اجازه نمی‌دهد شما دردی را احساس کنید. پس جای نگرانی وجود ندارد.
آیا وجود یا برداشتن تامپون بینی باعث تغییر شکل بینی می‌شود؟
خیر. تامپون‌ها نمی‌توانند باعث تغییر شکل بینی شوند. آنها فقط از خونریزی جلوگیری کرده و تا مدت مشخص از ساختمان جدید بینی محافظت می‌کنند. بعد از برداشتن تامپون‌ها این ساختمان تغییری نمی‌کند.
آیا در همه عمل‌های بینی از تامپون استفاده می‌شود؟
خیر. با پیشرفت تکنولوژی، امروز پزشکان می‌توانند با زدن بخیه در بخش‌های مختلف بینی و به کار بستن روش‌های ویژه، تامپون را کنار بگذارند. ولی هنوز استفاده از آن در برخی عمل‌های درمانی بینی مثل «درمان انحراف تیغه بینی» لازم است.
عمل بینی با تامپون یا بی تامپون؟!
اگر شما هم از دوست و آشنا در مورد خاطرات درد کشیدن موقع بیرون آوردن تامپون بینی، چیزهایی شنیده‌اید و به همین دلیل نمی‌خواهید آن خاطرات را تجربه کنید می‌توانید برای عمل بینی خود البته اگر درمانی نباشد، به دنبال پزشکانی بگردید که در عمل بینی بدون تامپون، دستی بر آتش دارند.
با این وجود، اگر پزشکان مجبور به استفاده از تامپون شود باز هم آن خاطرات را تجربه نخواهید کرد چون با داروهای بی‌حس کننده این قضیه را حل می‌کند. بنابراین، خیالتان راحت باشد.
واقعا الان دیگه بدون تامپون بینی رو عمل میکنن؟