سینوزیت

سینوزیت و عمل بینی با هم تداخل دارند؟ سینوزیت به معنای التهاب سینوس های اطراف بینی است. در ساختمان جمجمه و صورت، در هر طرف صورت چهار سینوس وجود دارد. در واقع سینوس ها ساختمان های هوادار در استخوان های صورت هستند. سینوس ها که به علت هوادار شدن استخوان ها ایجاد شده اند سبب کاهش وزن جمجمه می شوند. سینوس ها در استخوان های پیشانی، فکی، اتموئید و اسفنوئید وجود دارند و با نام استخوانی که در آن وجود دارند نامگذاری می شوند. سطح داخلی سینوس ها توسط مخاط مفروش شده است. وظیفه این مخاط گرم نمودن هوایی است که از طریق بینی به سمت ریه ها در جریان است. در ضمن این مخاط دارای مژک هایی است که تا حدودی هوا را از عناصر میکروبی و آلودگی های شیمیایی موجود در هوای تنفسی، پاک و تصفیه می نماید. مخاط، موادی از خود ترشح می کنند که آلودگی های به دام افتاده در مژک ها را در برگرفته و از دهانه خروجی سینوس خارج و سپس وارد فضای بینی شده و در پایان دفع می گردند. پس هر سینوس یک دهانه خروجی برای خود دارد که به فضای داخل بینی باز می شود. در واقع میتوان گفت که سینوزیت و عمل بینی با هم تداخل ندارند.

سینوزیت و عمل بینی

سینوزیت چیست؟

قبل از هر چیز باید بدانیم، سینوزیت به دو نوع اصلی تقسیم می شود:

• سینوزیت حاد
• سینوزیت مزمن

سیونوزیت حاد، سینوزیتی است که اخیراً ایجاد شده و پس از مدت مشخصی با درمان یا بدون آن، بهبود می یابد. اما سینوزیت مزمن دوره طولانی داشته و محدود به زمان خاصی نیست.
سینوزیت به معنای التهاب مخاط پوشاننده سینوس هاست که می تواند بعلت عوامل میکروبی نظیر ویروس ها، باکتری ها و یا قارچ ها باشد و یا عوامل آلرژیک و حساسیت زا و… در ایجاد آن دخیل باشند.

سینوزیت حاد

التهاب مخاط پوشاننده سینوس که اخیراً ایجاد شده و پس از مدت معینی بهبود می یابد را سینوزیت حاد می نامیم. اغلب موارد سینوزیت حاد به دنبال سرماخوردگی ایجاد می شوند. در واقع هر سرماخوردگی که بیشتر از 10-7 روز طول بکشد می تواند به سینوزیت و عمل بینی تبدیل شده باشد. یکی از اجزاء سرماخوردگی، التهاب مخاط بینی است. اگر این التهاب به سمت مخاط سینوس ها پیشرفت نماید، سینوزیت حاد ایجاد می شود.
علل ایجاد کننده سینوزیت حاد اغلب میکروب ها (ویروس، قارچ، باکتری) هستند و در واقع همان علل ایجاد کننده سرماخوردگی باعث سینوزیت حاد می شوند. پس می توان به این نتیجه رسید که هر انسانی در طول زندگی خود می تواند بارها دچار سینوزیت حاد شود. یعنی ابتدا دچار سرماخوردگی و سپس به دنبال آن مبتلا به سینوزیت حاد می شود.
سینوزیت حاد، با یا بدون درمان بهبود می یابد. علایم آن همان علایم سرماخوردگی است و ممکن است احساس درد و سنگینی صورت و پر بودن سینوس ها، همراه با ترشحات چرکی بینی و تغییر بویایی هم مشاهده شود. بهترین درمان سینوزیت حاد، شستشوی مداوم بینی با سرم شستشو جهت تخلیه هر چه بهتر بینی و باز شدن دهانه سینوس ها است. البته در مواردی هم می توان از آنتی بیوتیک های مناسب بهره برد.
باز هم ذکر این نکته مهم است که هر انسان در طول زندگی خود، بارها دچار سینوزیت حاد شده و بهبود می یابد و ابتلا به سینوزیت حاد نیازمند انجام جراحی نیست.

سینوزیت مزمن

در این نوع سینوزیت که هنوز علت واحد و مشخصی برای آن پیدا نشده است، مخاط مفروش کننده سینوس ها به صورت ذاتی، سالم نبوده و مستعد ابتلا به التهاب هستند. این مخاط به صورت مزمن و طولانی مدت دچار التهاب بوده و باعث انتقال این التهاب به استخوان های زیرین می شوند. در واقع در سینوزیت مزمن بر خلاف سینوزیت حاد که فقط مخاط سینوسی درگیر بود، علاوه بر مخاط، استخوان هم دچار التهاب است و درگیری در مخاط و استخوان ایجاد می شود. التهاب استخوان سبب می شود که استخوان قطورتر شود و این افزایش قطر استخوان باعث تنگ تر شدن دهانه خروجی سینوس می شود. با تنگتر شدن دهانه، تخلیه ترشحات سخت تر انجام شده و این امر سبب التهاب بیشتر مخاط می گردد. در واقع یک سیکل معیوب ایجاد می شود.
نقش عوامل میکروبی در ایجاد سینوزیت مزمن کمتر از سینوزیت حاد است و در واقع یک استعداد خاص در مخاط افراد دچار سینوزیت مزمن جهت ابتلا به التهاب وجود دارد.
این افراد به صورت طولانی و از سالها قبل دچار علایمی مثل خلط پشت حلق، احساس سنگینی و درد صورت، کاهش بویایی، بوی بد دهان و بینی، سردرد و یا حتی دندان درد، خواهند بود. ذکر این نکته لازم است که حتی با وجود این علایم، تشخیص سینوزیت مزمن مسجل نخواهد شد. در واقع وجود این علایم، پزشک را بر آن می دارد که سی تی اسکن از بینی و سینوس ها را درخواست نماید. اگر در سیتی اسکن انجام شده شواهد التهاب مزمن مثل افزایش ضخامت استخوانهای سینوس های اطراف بینی مشاهده شود، می توان تشخیص سینوزیت مزمن را مطرح نمود. در واقع تشخیص سینوزیت مزمن نیازمند وجود توام علایم بالینی و رادیولوژیک می باشد.
بارها مشاهده شده که بیمار با شکایت ایجاد سردرد به محض قرار گرفتن در برابر باد سرد یا تماس با آب سرد، به مطب مراجعه نموده و با تشخیص سینوزیت مزمن سالها تحت درمان قرار گرفته اما با گذشت زمان، بهبودی حاصل بدست نیاورده است. غافل از اینکه این فرد اصلا دچار سینوزیت نیست. زیرا همانطور که ذکر شد تشخیص سینوزیت و عمل بینی بر پایه علایم بالینی و رادیولوژیک است. از این بیمار سی تی اسکن بعمل نیامده و در ضمن وجود سردرد هم از علایم فرعی (نه اصلی) سینوزیت است. پس سینوزیت و عمل بینی باهم تداخل ندارند و در واقع حتی اگر تمام علایم بالینی سینوزیت مزمن را هم داشته باشد بدون اخذ سی تی اسکن مجاز به درمان آن نیستیم.
درمان سینوزیت مزمن می تواند دارویی و یا در مواردی عمل جراحی بینی باشد که پزشک براساس علایم بیمار و پس از مشورت با بیمار درمان مناسب را انتخاب می نماید.